در کارخانه‌های فرآوری مواد، کنترل عملیات فراوری جهت دستیابی به شرایط عملیاتی بهتر، بهبود وضعیت کارخانه و ارتقاء سطح بهره‌وری، تنها از طریق ارزیابی عملکرد دستگاه‌ها و آگاهی از نحوه‌ی توزیع مواد در قسمت‌های مختلف مدار امکان‌پذیر است. بدین منظور ابتدا از بعضی جریان‌های مدار، اطلاعاتی نظیر عیار فلز یا کانی، درصد جامد، توزیع دانه‌بندی مواد و عیار فلز در بخش‌های ابعادی جمع‌آوری می‌شود، سپس بر روی این داده‌ها یکسری محاسبات انجام می‌گیرد تا:
پارامترهای مربوط به جریان‌های نمونه‌برداری نشده محاسبه شوند.
پارامترهای اندازه‌گیری شده،که دارای خطا هستند، تصحیح شوند.
نرخ‌های جریان، که عموماً غیرقابل‌اندازه‌گیری هستند، تخمین زده شوند.
به این‌گونه محاسبات، که بر پایه قانون بقای جرم استوار هستند، موازنه جرم گفته می‌شود.
با پیچیده‌تر شدن مدارهای فرآوری، تعداد متغیرهایی که باید به روش سعی و خطا محاسبه شوند زیاد شده و درنتیجه حجم محاسبات به‌طور چشمگیری افزایش پیدا می‌کند. از موازنه جرم، مهندسان عملیات برای محاسبه دقیق شاخص‌های کارایی عملیات، مهندسان طراح جهت طراحی شمای عملیات جدید، محققان کانه آرا، برای تصحیح داده‌های آزمایشگاه قبل از به‌کارگیری آن‌ها در مدل‌سازی و مهندسان کنترل فرآیند، برای کنترل و بهینه‌سازی عملیات استفاده می‌کنند.
نرم‌افزارهای موازنه جرم در طراحی کارخانه فرآوری و همچنین کنترل و بهینه‌سازی عملیات نقش مهمی را ایفا می‌کند. مـــوازن یک نرم‌افزار موازنه جرم است که برای کمک در این زمینه توسط محققان مرکز تحقیقات طراحی و به مرحله تجاری رسیده است.
